عوامل موثر بر هزینه‌های نظامی در کشورهای منطقه MENA با تاکید بر منابع طبیعی: رویکرد میانگین‌گیری مدل بیزی (BMA)

مقاله حاضر به بررسی تعیین‌کنندگان قوی هزینه‌های نظامی در کشورهای منطقه MENA (شامل ایران) با تاکید بر منابع طبیعی طی سال‌های 2014-1995 پرداخته است. به این منظور از 22 متغیر در سه دسته: 1- متغیرهای اقتصادی و اجتماعی، 2- متغیرهای سیاسی، استراتژیک و نظامی و 3- منابع طبیعی، استفاده شده است. روش مورد استفاده نیز رویکرد میانگین‌گیری مدل بیزی (BMA) به‌دلیل ویژگی‌های مناسب برای در نظر گرفتن فرض عدم ‌اطمینان مدل است. با برآورد 100 هزار رگرسیون و میانگین‌گیری بیزی از ضرایب، تعیین‌کنندگان قوی هزینه‌های نظامی در کشورهای منطقه MENA مشخص شده‌اند. براساس نتایج به‌دست‌آمده، سهم درآمدهای منابع طبیعی از GDP و سهم صادرات سوخت از صادرات کالایی با علائم مثبت، دارای اثر بااهمیت بر هزینه‌های نظامی هستند. در بین منابع طبیعی، سهم درآمدهای نفتی از GDP با احتمالی حدود 99/0، تاثیری مثبت و حتمی (قوی) بر هزینه‌های نظامی داشته است. براساس سایر نتایج، در بین متغیرهای سیاسی، استراتژیک و نظامی، متغیرهای حوادث تروریستی، امتیاز جنگ‌آوری و متوسط هزینه‌های نظامی کل کشورهای منطقه MENA به‌ترتیب با اثرگذاری حتمی، بااهمیت و بااهمیت، اثر مثبتی بر هزینه‌های نظامی داشته‌اند. همچنین هیچ‌یک از متغیرهای اقتصادی و اجتماعی، معناداری و سطح احتمال لازم را برای اثرگذاری بر هزینه‌های نظامی نداشته‌اند. بر این اساس می‌توان گفت عوامل تعیین‌کننده هزینه‌های نظامی در کشورهای منطقه MENA، عوامل استراتژیک (تهدیدات جنگی و امنیتی) و رانت حاصل از منابع طبیعی (بالاخص نفت) هستند.